پرسش:
ملاقات با امامان و اولیای الهی دقیقا چه هنگام و چگونه خواهد بود؟
پاسخ:
در مورد جزییات معاد و مرگ علم ما تنها از روایات هست که این روایات را باید به صورت جامع بررسی و بیان نمود ولی اجمالا روایاتی که وجود دارد هنگام احتضار را زمان ملاقات می داند و بیان می کند که هنگام مرگ، هم کافر و هم مؤمن پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله ) و امام علی(علیه السلام) را می‌بینند. (۱) با این تفاوت که کافر ایشان را به حالتی می‌بیند که ناخوشایند او است، اما در مقابل، مؤمن ایشان را به حالتی می‌بیند که خوش‌آیند او است. (۲) پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و حضرت علی(علیه السلام) کنار سر او می‌نشینند. سپس پیامبر به او می‌فرماید: «آنچه که پیش رو داری از آنچه که پشت سر گذاشتی بهتر است، من تو را از آنچه که می‌ترسی امان می‌دهم و آنچه را که به آن امید داشتی حالا به آن رسیدی. ای روح! به سوی رحمت و رضوان الهی برو. حضرت علی(علیه السلام) نیز همین مطالب را به او می‌فرماید.» (۳)
پيامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) در روایتی فرمودند: «لَا يَزَالُ الْمُؤْمِنُ خَائِفاً مِنْ سُوءِ الْعَاقِبَةِ وَ لَا يَتَيَقَّنُ الْوُصُولَ إِلَى رِضْوَانِ اللَّهِ حَتَّى يَكُونَ وَقْتُ نَزْعِ رُوحِهِ وَ ظُهُورِ مَلَكِ الْمَوْتِ لَه .... ِ ثُمَّ يَقُولُ لَهُ انْظُرْ فَيَنْظُرُ فَيَرَى مُحَمَّداً وَ عَلِيّاً وَ الطَّيِّبِينَ مِنْ آلِهِمَا فِي أَعْلَى عِلِّيِّينَ فَيَقُولُ لَهُ أَ وَ لَا تَرَاهُمْ هَؤُلَاءِ سَادَاتُكَ وَ أَئِمَّتُكَ هُمْ هُنَاكَ جُلَّاسُكَ وَ آنَاسُكَ أَ فَمَا تَرْضَى بِهِمْ بَدَلًا مِمَّا تُفَارِقُ هَاهُنَا فَيَقُولُ بَلَى»؛ (۴) مؤمن پيوسته از قيامت بيمناك است و يقين ندارد كه آيا مقام خشنودي و رضاي خدا را دريافت خواهد كرد يا نه، تا هنگام مرگ و آمدن ملك الموت؛ ... فرشته مرگ به او مي گويد: اينك تماشا كن! محتضر نگاه مي كند. محمد و علي و پيشوايان معصوم (علیهم السلام)را در اعلا عليين مشاهده مي كند. فرشته به او مي گويد: آنها پيشوايان و رهبران تو هستند و در آنجا با تو همنشين و مأنوس خواهند بود. اكنون حاضري به جاي كساني كه اكنون در دنيا از آنها مفارقت مي كني، اين همنشين ها را انتخاب نمايي؟ مي گويد: آری...» (۵)
ظاهر شدن ايشان براي عموم مردم در حال احتضار و در قبر، امري ممكن و واقع شدني است؛ زيرا در آن حال و در آنجا حجاب هاي عالم ماده براي مؤمن و كافر از ديده ها برداشته مي شود، پس انسان مؤمن ايشان را مي بيند، به صورتي كه دوست مي دارد و كافر مي بيند، به نحوي كه آنها را دوست نمي دارد.
و امّا حاضر شدن ايشان موقع جان دادن به اين سبب است كه بر كارهاي او شهادت دهند و او را به فرشته مرگ معرفي كنند. اگر محتضر از اولياء الله و دوستان و شيعيان اميرالمؤمنين (علیه السلام) باشد، سفارش او را به ملك الموت مي كنند و مي گويند: اي گيرنده جان ها! ملاحظه حال اين محتضر را بكن؛ زيرا او از دوستان و شيعيان ما مي باشد. ملك الموت نيز با كمال مهر و محبّت و به آساني جان او را از بدنش بيرون مي آورد. بعد از مرگ در پيشاني آن مؤمن نوشته مي شود: اين شخص از دوستان و شيعيان علي و اولادش(علیهم السلام) مي باشد.
اگر محتضر از منافقان و دشمنان خدا و اهل بيت(علیهم السلام) باشد به ملك الموت مي گويند: اين شخص از دشمنان ما خانواده بود و در دنيا با ما ارتباطي نداشت. هر گونه كه صلاح مي داني با او رفتار نما! فرشته مرگ نيز با شدت و سختي جان او را از بدنش بيرون مي كشد، و بعد از مرگ هم در پيشاني او نوشته مي شود: اين شخص منافق يا كافر است.
امام صادق(علیه السلام) در وصف افراد محتضر اين گونه مي فرمايد: «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يَحْضُرُهُ الْمَوْتُ إِلَّا رَأَى مُحَمَّداً وَ عَلِيّاً حَيْثُ تَقَرُّ عَيْنُهُ، وَ لَا مُشْرِكٌ يَمُوتُ إِلَّا رَآهُمَا حَيْثُ يَسُوؤُهُ»؛ (۶) هيچ كس نيست كه مرگش فرا رسد، مگر آنكه پيامبر اسلام(صلی الله علیه و آله)و ائمه معصومين(علیهم السلام)همگي (با بدني مثالي) نزد او مجسم و حاضر مي شوند، به طوري كه آنان را مي بيند. اگر محتضر از مؤمنان باشد، وقت مشاهده به آنان علاقه پيدا مي كند و عشق مي ورزد، و اگر از مؤمنان نباشد، هنگام مشاهده ايشان، آنان را دشمن مي دارد و به ديدار آنان علاقه اي ندارد.»
اميرالمؤمنين(علیه السلام) به «حارث بن اعور همداني» فرمودند:
يَا حَارِ هَمْدَان مَنْ يَمُتْ يَرَنِي مِنْ مُؤْمِنٍ اَوْ مُنَافِقٍ قُبُلاً
«اي حارث همداني! بدان هر كس از مؤمنان و منافقان كه بميرد، مرا مي بيند.» (۷)
پی نوشت:
(۱). محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، مؤسسه الوفا، ۱۴۰۴ ق، بیروت، ج 6، ص 188.
(۲). امام رضا، علی بن موسی، صحیفة الامام الرضا، محقق و مصحح: محمد مهدی، نجف، ص 86، کنگره جهانی امام رضا، مشهد، چاپ اول، 1406ق.
(۳). عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر عیاشی، محقق و مصحح: رسولی محلاتی، هاشم، ج 2، ص 126، المطبعة العلمیة، تهران، چاپ اول، 1380ق.
(۴). محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، مؤسسه الوفا، ۱۴۰۴ ق، بیروت، ج 24، ص 27 ـ 26.
(۵). عَنْ اَبِي عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)قَالَ: مَا يَمُوتُ مُوَالٍ لَنَا وَ مُبْغِضٌ لِأَعْدَائِنَا إِلَّا وَ يَحْضُرُهُ رَسُولُ اللَّهِ -وَ أَمِيرُالْمُؤْمِنِينَ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ (علیهم السلام)فَيَرَوْنَهُ وَ يُبَشِّرُونَهُ وَ إِنْ كَانَ غَيْرَ مُوَالٍ لَنَا يَرَاهُمْ بِحَيْثُ يَسُوؤُهُمْ.... .» بحارالانوار، ج 6، ص 181.
(۶). محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، مؤسسه الوفا، ۱۴۰۴ ق، بیروت، ج 79، ص 174.
(۷). همان، ج 6، ص 181.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=63213&p=991568&viewfull=1#post991568