پرسش: آیا روایتی مبنی بر «جویدن هر لقمه غذا به مقدار چهل مرتبه» وجود دارد و اساسا چنین چیزی ممکن است؟
پاسخ:
در منابع روایی آداب فراوانی برای غذا خوردن ذکر شده است. آدابی قبل از غذا خوردن، به هنگام غذا خوردن و بعد از غذا خوردن.
یکی از آدابی که به هنگام غذا خوردن سفارش شده است «خوب جویدن غذا» است هر چند تعداد جویدن در هیچ روایتی ذکر نشده است. در کتاب «من لایحضره الفقیه» در سفارشی از نبی گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) خطاب به علی (علیه السلام) می خوانیم:
يَا عَلِيُّ اثْنَتَا عَشْرَةَ خَصْلَةً يَنْبَغِي لِلرَّجُلِ الْمُسْلِمِ أَنْ يَتَعَلَّمَهَا عَلَى الْمَائِدَةِ أَرْبَعٌ مِنْهَا فَرِيضَةٌ وَ أَرْبَعٌ مِنْهَا سُنَّةٌ وَ أَرْبَعٌ مِنْهَا أَدَبٌ فَأَمَّا الْفَرِيضَةُ فَالْمَعْرِفَةُ بِمَا يَأْكُلُ وَ التَّسْمِيَةُ وَ الشُّكْرُ وَ الرِّضَا وَ أَمَّا السُّنَّةُ فَالْجُلُوسُ عَلَى الرِّجْلِ الْيُسْرَى وَ الْأَكْلُ بِثَلَاثِ أَصَابِعَ وَ أَنْ يَأْكُلَ مِمَّا يَلِيهِ وَ مَصُّ الْأَصَابِعِ وَ أَمَّا الْأَدَبُ فَتَصْغِيرُ اللُّقْمَةِ وَ الْمَضْغُ الشَّدِيدُ وَ قِلَّةُ النَّظَرِ فِي وُجُوهِ النَّاسِ وَ غَسْلُ الْيَدَيْن(1)
اى على دوازده خصلت است كه براى مسلمان سزاوار است آنها را ياد بگيرد هنگامى كه سر سفره مي نشيند، چهار تاى از آنها واجب است، چهار تا مستحب، چهار تا ادب، اما واجب شناختن غذا و بسم اللَّه گفتن، سپاسگزارى، خشنود شدن به امر خدا، امّا مستحب، نشستن بر پاى چپ، خوردن با سه انگشت، از جلو خود خوردن، ليسيدن انگشتها؛ اما آنچه كه ادب است لقمه كوچك، خوب جويدن غذا، كم نگاه كردن به چهره ى حاضرين، شستن دو دست.
حاصل اینکه: اگر مقصود کسانی که می گویند باید چهل مرتبه غذا را جوید کثرت جویدن و خوب جویدن غذا باشد سخن شان با آنچه در روایات آمده است سازگاری دارد. اما اگر مرادشان دقیقا عدد چهل یا عدد دیگری باشد باید گفت در روایات چنین عددی ذکر نشده است و آنچه مورد تأکید روایات است خوب جویدن غذاست. ضمن اینکه مسائلی چون خوردن غذا با سه انگشت یا لیسیدن انگشت ها به تناسب زمان صدور روایت باید ملاحظه شود و با امکانات موجود عصر حاضر شاید استحبابی نداشته باشد مگر اینکه از لحاظ دانش پزشکی و سلامت رازی در خوردن با انگشتان وجود داشته باشد که برخی احتمال آن را داده اند که در این صورت استحباب آن همچنان محفوظ است.
پی نوشت ها:
1. ابن بابويه، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه -1413ق، ، چاپ: دوم، قم. ج 4 ص 355.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=63200&p=992318&viewfull=1#post992318