پرسش:
جمله ای از امام علی(علیه السلام) نقل شده است که فرموده اند : «مرگ از بزرگترین رازهاست»؛ مگر کسی که علمش از طرف خدا باشد رازی بر او پوشیده میماند؟ یا اینکه خبر از عالم پس مرگ جزء علم امامان نبوده؟
پاسخ:
اگرچه راز بودن به معنای مخفی و پوشیده بودن یک امر است، اما بدین معنا نیست که هیچ کسی از آن اطلاع ندارد؛ سنخ مرگ به گونه ای است که بر انسان در دنیا پوشیده است، به همین خاطر قرآن کریم از عوالم پس از مرگ تحت عنوان عالم غیب تعبیر کرده است: «الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُون»؛ آنان(متقین) كه به غيب ايمان دارند و نماز را بر پا مىدارند و از آنچه به آنان روزى دادهايم، انفاق مىكنند. (1)
بنابراین اگر مرگ برای عموم مردم به عنوان یک سرّ عظیم و بزرگ بوده و کیفیت آن بر ایشان پوشیده است دلیلی نیست که بر خود ائمه(علیهم السلام) و امیرالمومنین(علیه السلام) هم پوشیده باشد، خود حضرت در روایتی می فرمایند:
«لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِينا»؛ اگر تمام پرده ها کنار رود ذره ای بر بر یقین من افزوده نمیشود(2)
یعنی ما با دیدن آخرت ممکن است ایمانمان افزون گردد اما امام علی(علیه السلام) چنان است که گویی اکنون بهشت و جهنم را می بینند، قرآن هم بر این رویت که یک رویت باطنی است صحه گذاشته است:
«لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَترََوُنَّ الجَْحِيم»؛ اگر علم الیقین را دارا باشید هرآیینه دوزخ را خواهید دید.(3)
علاوه بر اینکه توصیفاتی که در روایات متعدد از مرگ بر زبان ایشان جاری شده است و بیان لحظه به لحظه حالاتی که بر محتضر خواهد گذشت نشان از آگاهی ایشان به حقیقت مرگ و احوال آن دارد.
همچنین دلیل دیگر، روایاتی است که از علم گسترده ایشان سخن گفته اند، به عنوان نمونه امام صادق(علیه السلام) در روایتی می فرمایند: «إِنِّي لَأَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ وَ أَعْلَمُ مَا فِي الْجَنَّةِ وَ أَعْلَمُ مَا فِي النَّارِ وَ أَعْلَمُ مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ»؛ به درستی که من از آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است آگاهم، و از آنچه در بهشت وجهنم است آگاهم، و از آنچه که بوده و آنچه که خواهد بود آگاهم.(4)
البته آنچه بیان شد بدین معنا نیست که هر کسی که علم لدنی ازجانب خداوند دارد به تمام حقائق مرگ آگاه باشد، بلکه محدوده علم هر کدام از انبیاء و اولیاء بستگی به این دارد که خداوند چقدر او را آگاه کرده باشد، اما طبق متون دینی پیامبر(صلی الله علیه و اله)، و ائمه(علیهم السلام) بالاترین مرتبه علم را دارا بوده و از تمام حقائق مربوط به جهان خلقت آگاه هستند.
بنابراین پیامبر(صلی الله علیه و آله) و تمام ائمه(علیهم السلام) از جمله امیرالمومنین(علیه السلام) به حقیقت مرگ آگاه بوده و مرگ برای ایشان راز نیست، و اینکه از آن به راز تعبیر نموده اند به این خاطر بوده است که در بیان حقیقت مرگ برای عموم مردم بوده اند، چون مرگ برای هر کسی غیر از ایشان مبهم و راز آلود است.
پی نوشت ها:
1. بقره:3/2.
2. تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، غررالحکم، دار الكتاب الإسلامي، قم، چاپ دوم، 1410ق، ص566.
3. تکاثر:102/ 5و6.
4. کلینی، محمد، الكافي، دار الكتب الإسلامية، تهران، چاپ چهارم، 1407ق، ج1، ص261.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=63174&p=989447&viewfull=1#post989447