پرسش: آیا در بین اهل سنت کتابی در موضوع دعا همچون کتاب: «مفاتیح الجنان» وجود دارد؟
پاسخ: یکی از جهاتی که وجه ممیز معارف غنی اهل بیت (علیهم السلام ) نسبت به مکتب خلفا بوده، مساله ی دعا در سیره ی قولی و عملی ائمه ی معصومین (علیهم السلام) و تعلیم آن معارف الهی به پیروان خود است. امری که بیانگر میزان تفاوت آشکار معرفتی میان دو مکتب است.
با نگاهی به تراث علمی اهل بیت (علیهم السلام) مشاهده می گردد که توجه به دعا و تعلیم آن، از اصول معرفتی آن چراغهای هدایت بوده است. امری که موجب غنای معرفتی شیعه نسبت به معارف ناب توحیدی بوده که جلوه ی ویژه ی آن ادعیه در ایام و ماههای خاصی همچون رجب و شعبان و رمضان و ذیقعده و ذیحجه و در زیارات ائمه معصومین (علیهم السلام) مشهود است.
کثرت دعاهای مأثوره از سوی اهل بیت (علیهم السلام) در ماه رمضان بیانگر عمق توجه آن ذوات مقدس به بهره گیری در این ماه بوده است، به گونه ای که به واسطه ی چنین توجهی تفاوت آشکاری در چگونگی برگزاری اعمال شبهای قدر میان شیعه و اهل تسنن قابل مشاهده است.
از آنجا که آثار روایی اهل سنت محروم از بیان و سنت معصومین (علیهم السلام) بوده و چنین امری تنها اختصاص به نقل سنت روایت شده آنان از پیامبراکرم (صلی اله علیه وآله) داشته، مساله ی دعا تنها در فضایل اعمال و برخی اذکار نبوی (صلی الله علیه وآله) خلاصه شده که به تبع آن برخی از علمای اهل سنت نیز دعاهای غیر ماثوری بدان افزوده اند؛ لذا کتابی همچون (مفاتیح الجنان) که مشتمل بر دعاهایی خاص برای ایام و ساعات و اماکن مختلف بوده در بین اهل سنت مشاهده نمی شود؛ ولی کتابهایی که به بیان فضیلت «زهد» و «ذکر» و فضایل برخی اعمال و عبادات پرداخته وجود داشته که برخی از آنها عبارتند از:
1. قوت القلوب في معاملة المحبوب ووصف طريق المريد إلى مقام التوحيد، تألیف: أبو طالب المكي (متوفى: 386هـ).
2. إحياء علوم الدين، تألیف: أبو حامد الغزالي الطوسي (متوفى: 505هـ).
3. الغنية لطالبي طريق الحق عز وجل، تألیف: عبد القادر الكيلاني (متوفى: 561 هـ).
4. الترغيب والترهيب من الحديث الشريف، تألیف: عبد العظيم المنذري (متوفى: 656 هـ).
5. الاذکار النوویة، تألیف محیی الدین نووی (متوفی: 676هـ). که این کتاب در بین همه ی اهل سنت جایگاهی ویژه و خاص دارد.
6. رياض الصالحين، تألیف محیی الدین نووی (متوفی: 676هـ).
7. در میان اهل سنت بلوچستان، کتاب «فضائل اعمال» نوشته ی: محمد زکریا کاندهلوی(متوفی: 1402هـ)، جایگاهی خاص دارد. این کتاب مشتمل بر حکایات صحابه، فضائل قرآن، فضائل نماز، فضائل ذکر، فضائل تبلیغ، فضائل رمضان، عقب ماندگی مسلمین و راه حل آن است.
بیان نمونه:
در اینجا از باب نمونه زیارت پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله) را به نقل از کتاب : «اذکار النوویه» ذکر می کنیم.
محیی الدین نووی در کتاب خود فصلی را اختصاص به فضیلت زیارت قبر پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) و اذکار آن داده است و زیارتی را برای آنحضرت ذکر نموده که متن آن چنین است:
«السَّلامُ عَلَيْكَ يا رَسُولَ الله! السَّلامُ عَلَيْكَ يا خِيرَةَ الله مِنْ خَلْقِهِ! السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حَبِيبَ اللَّهِ! السَّلامُ عَلَيْكَ يَا سَيِّدِ المُرْسَلِينَ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ! السَّلامُ عَلَيْكَ وَعلى آلِكَ وأصْحابِكَ وأهْلِ بَيْتِكَ وَعَلى النَّبيِّينَ وَسائِرِ الصَّالِحِينَ؛ أشْهَدُ أنَّكَ بَلَّغْتَ الرِّسالَةَ، وأدَّيْتَ الأمانَةَ، وَنَصَحْتَ الأُمَّةَ، فَجَزَاكَ اللَّهُ عَنَّا أفْضَلَ مَا جَزَى رَسُولًا عَنْ أُمَّتِهِ». (1)
1. النووی، الاذکار النوویة، ص210، دارالفکر-بیروت.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=62921&p=990463&viewfull=1#post990463