سؤال:
آیا ائمه (ع) از لعن علنی طاغوت نهی کرده‌اند؟ بحث ما سر این نیست که بیاییم دچار اختلال در وحدت بین مسلمین شویم که به شدت، نهی شده است؛ بلکه بحث سر این است که آیا ما مجوز لعن با نام بردن اشخاص را داریم یا باید حتما کلی لعن کنیم؟
پاسخ:
لعن علنی طاغوت به خودی خود منعی ندارد، چون لعن به معنای نفرین و دعا بر علیه کسی است، و خود قرآن کریم هم لعن علنی دارد:
«إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكافِرين»؛ به درستی که خداوند کافرین را لعن کرده است.(1)
و همچنین نفرین شخصی هم نموده است:
«تَبَّتْ يَدا أَبي لَهَبٍ وَ تَب»؛ بريده باد هر دو دست ابو لهب و مرگ بر او باد(2)
پس تا زمانی که مفسده ای در این لعن علنی نباشد، مشکلی نخواهد داشت.
اما با توجه به اینکه دین اگرچه با لعن علنی در حال عادی مخالفتی ندارد، اما توصیه به آن هم ندارد، بنابراین اگر یک مصلحت مهم تر با این مسئله تعارض داشته، و یا مفسده ای را به دنبال داشت که قابل توجه بود طبیعتا اینجا به حکم عقل این لعن باید مخفی شود.
قاعده مقدم داشتن امر اهم(با اهمیت تر) بر امر مهم یک قاعده روشن عقلی است. لذا می بینید در جایی که شخصی که مورد لعن واقع می شود تقدس و محبوبیت دارد و این لعن مفسده های به مراتب بزرگتری بر جای می گذارد خود همان عقل می گوید از علنی کردن آن بپرهیز.
به همین خاطر در روایت آمده است امام صادق(علیه السلام) بعد از نماز چهار مرد و چهار زن را لعن می کرده اند، نه در مجالس عمومی یا کوچه و خیابان:
«أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع وَ هُوَ يَلْعَنُ فِي دُبُرِ كُلِّ مَكْتُوبَةٍ أَرْبَعَةً مِنَ الرِّجَالِ وَ أَرْبَعاً مِنَ النِّسَاءِ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ مُعَاوِيَةُ وَ يُسَمِّيهِمْ وَ فُلَانَةُ وَ فُلَانَةُ وَ هِنْدٌ وَ أُمُّ الْحَكَمِ أُخْتُ مُعَاوِيَةَ»؛ امام صادق(علیه السلام) پس از هر نمازی چهار نفر از مردان و چهار نفر از زنان را لعن می کرده است، فلان مرد و فلان مرد و فلان مرد و معاویه که (هنگام لعن) نام ایشان را می برده؛ و فلان زن و فلان زن و هند و ام حکم خواهر معاویه.(3)
بنابراین همان اختلال در مسئله وحدت که اشاره کردید از آن نهی شده است در این حکم نقش دارد، یعنی چون امر وحدت به مخفی ساختن لعن گره خورده است باید به مقتضای حفظ آن از لعن علنی خودداری نمود.
ما در سیره اهل بیت ع هم نداریم که لعن علنی نسبت به مقدسات سایر مذاهب داشته باشند یا در این راستا مجالس عمومی برگزار کنند، بلکه در چنین مواقعی به جای لعن که ممکن است منجر به موضع گیری های احساسی شود، نقدهای منطقی ابراز میکرده اند.
این در مورد لعن علنی اشخاص، اما طبق ملاک فوق حکم لعن هایی که با وصف باشد هم روشن میشود، اگر معلوم باشد آن وصف، وصف کیست باز هم خلاف وحدت است و باید از علنی کردن آن پرهیز شود، اما در غیر این صورت خب مشکلی ندارد، چرا که همانطور که قبلا عرض کردیم خود لعن به خودی خود تعارضی با وحدت ندارد.
در هر صورت امروزه برای تشخیص اینکه چنین رفتارهایی با وحدت تعارض دارد یا خیر باید تابع رفتار جانشینان ائمه(ع) یعنی علما و فقها، و در رأسشان مقام معظم رهبری باشیم که ایشان را به عنوان آگاه ترین شخص نسبت به شرایط و زمان پذیرفته ایم، ایشان به طور جدی از چنین جلسات و چنین رفتارهایی نهی کرده اند، همان طور که طبق استفتائی از دفتر مقام معظم رهبری (مد ظله) در تاریخ 24 دیماه ۹۱ مبنی بر حکم لعن علنی دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) در محافل مذهبی و هیئات صورت پذیرفت که دفتر معظم له در تاریخ 27 دیماه ۹۱ به شرح ذیل پاسخ فرمودند:
استفتاء:
با سلام و عرض ادب و احترام؛ سؤالی از محضر مرجع عالی‌قدر داشتم: لعن فرستادن در محافل مذهبی بر دشمنان اهل البیت (علیهم السلام) چه حکمی دارد؟
پاسخ:
سلام علیکم و رحمة الله و برکاته؛ هرگونه گفتار يا كردار و رفتارى كه در زمان حاضر، سوژه و بهانه به دست دشمن بدهد و يا موجب اختلاف و تفرقه بين مسلمين گردد، شرعاً حرام اكيد است.(4)
____________________________
1. احزاب:64/33.
2. مسد:1/111.
3. الکافی، ج3، ص342.
4. شماره استفتاء: 302309.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=27958&p=918851&viewfull=1#post918851