پرسش:
مخالفت سخن معصوم با علم روز امکان دارد؟
پاسخ:
درباره علم امامام و محدوده آن روایات فراوانی وجود دارد که حاکی از فراگیر بودن علم ایشان در امور دنیوی و اخروی است.
در حدیثی از امام باقر میخوانیم: به خدا سوگند کسی که چیزی را بداند و چیزی را نداند او عالم (به معنای واقعی اش) نیست (بلکه عالم واقعی کسی است که همه چیز را بداند) سپس امام فرمود: خداوند والاتر و عزیزتر و گرامی تر از آن است که اطاعت از بنده ای (که همان پیامبر و ولی او باشد) را بر مردم واجب کند در حالی که علم آسمان و زمین خود را از او در پس پرده گذاشته باشد. کتاب کافی/ ج1/ ص262
و در روایتی از امام صادق میخوانیم: هنگامی که امام اراده دانستن چیزی را نماید خداوند علم به آن را به او ارزانی میدارد. کتاب کافی/ج1/ص258
با توجه به این روایات که تعدادشان نیز کم نیست نباید پنداشت علم امام محدود به زمان خود ایشان بوده است و شامل علوم امروزی نمی شده است. بنابراین وظیفه منطقی و عقلایی ما این است که بر پایه این اصل و موضع محکم اگر مواردی را دیدیم که در تنافی با آن اصل اساسی است جویای وجه آن باشیم و در صدد تبیین آن برآییم.
وقتی روایات را مرور میکنیم میبینیم وظیفه امام و نبی بیان اموری بوده است که در سطح علم و آگاهی مردم آن زمان بوده است.
در روایتی از پیامبر میخوانیم: ما انبیا ماموریم تا با مردم به اندازه سطح عقل و فهم ایشان سخن بگوییم. کتاب کافی/ج1/ص23
از آنجا که امامت ادامه خط نبوت است این دستور شامل حال امامان نیز بوده است
همانگونه که در روایتی از امام صادق آمده است که فرمود: همانا من آنچه را که در آسمانها و زمین است میدانم و آنچه در بهشت است را میدانم و آنچه در آتش دوزخ است را میدانم و آنچه را که بوده و خواهد بود میدانم. آنگاه امام مکثی کرد و دید آنچه بیان نموده است برای شنوندگان بزرگ و سنگین نمود کرده است پس فرمود اینها را من از کتاب خدا میدانم خداوند فرموده است در کتاب خدا بیان همه چیز وجود دارد. اصول کافی/ج1/ص261
بر پایه این مطالب به دست می آید اگر امام در روایاتی به برخی از امور اشاره کرده است (مثلا در همین مورد غذا خوردن) و رعایت آنها را مانع بروز امراض معرفی میکند این امر از دو جهت قابل توجه است: اول اینکه اهمیت والای رعایت آداب غذا خوردن در سلامتی را گوشزد کند یعنی در صدد منحصر کردن موارد بیماری نیست بلکه در مقام بیان اهمیت غذا در سلامتی انسان است. ثانیا امراضی از قبیل آنچه شما پرسشگر محترم بیان نموده اید در آن زمان شناخته شده نبود و در سطح فهم مردم نبود تا امام بخواهد درباره آن با ایشان سخن بگوید.
دیدگاه جدیدی بگذارید